Laman utama / Sejarah / SEJARAH STPM

Implikasi Penjajahan Barat terhadap Pentadbiran di Malaysia

Oleh WELLJOEL ALI @ WALTER

Implikasi Penjajahan Barat di Malaysia: Perkembangan Demokrasi dan Sistem Pentadbiran 

Implikasi Penjajahan Barat terhadap Pentadbiran di Malaysia

Penjajahan Barat di Malaysia

Penjajahan Barat membawa perubahan besar dalam sistem pentadbiran Malaysia, yang berlangsung sejak British tiba di Tanah Melayu dan Borneo. Kesan penjajahan ini meninggalkan legasi demokrasi berparlimen, pengasingan kuasa, federalisme, dan sistem Raja Berperlembagaan yang masih kekal dalam pentadbiran Malaysia hingga kini. Kesemua perubahan ini bukan sekadar menggantikan sistem yang sedia ada, tetapi juga membentuk asas pemerintahan moden Malaysia.

Implikasi Penjajahan Barat di Malaysia

1. Demokrasi Berparlimen: Warisan Penjajahan British

Salah satu implikasi utama penjajahan Barat di Malaysia ialah pengenalan sistem demokrasi berparlimen yang dipengaruhi oleh model Westminster, hasil pemerintahan British di Britain. Sistem ini bermula sejak penubuhan Majlis Perundangan Negeri-Negeri Selat pada 1876, yang memberi ruang kepada proses perbahasan seperti parlimen moden. Ia terus berkembang melalui Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948 yang menyaksikan usaha British merangka sistem berparlimen bagi Tanah Melayu. Pada 1955, pilihan raya pertama diadakan di Tanah Melayu, dan ini menjadi titik penting dalam perjalanan demokrasi Malaysia, di mana Parti Perikatan berjaya memenangi 51 daripada 52 kerusi. Dengan kemerdekaan pada 1957, perlembagaan Tanah Melayu digubal oleh Suruhanjaya Reid, dan demokrasi berparlimen Malaysia kini ditadbir oleh Yang di-Pertuan Agong, Dewan Negara, dan Dewan Rakyat.

2. Doktrin Pengasingan Kuasa: Sistem Pemerintahan yang Teratur

Penjajahan Barat juga memperkenalkan doktrin pengasingan kuasa, yang bertujuan mewujudkan ketelusan dan mencegah penyalahgunaan kuasa dalam pemerintahan. Sebelum ini, Tanah Melayu mengamalkan sistem feudalisme di mana raja memiliki kuasa mutlak dalam semua urusan pentadbiran, perundangan, dan kehakiman. Selepas 1874, penjajah British mula memisahkan kuasa eksekutif, legislatif, dan kehakiman daripada Sultan, memberikan kuasa pentadbiran kepada Residen British. Elemen pengasingan kuasa ini dilihat sebagai sistem yang lebih sistematik dan teratur oleh penjajah, yang menegaskan pentingnya kebebasan politik dan pengasingan kuasa dalam memastikan keadilan dan keselamatan negara.

Malaysia terus mengamalkan sistem pengasingan kuasa hingga kini, walaupun terdapat pengubahsuaian dalam memastikan kesesuaian dengan keadaan tempatan. Pengaruh British ini membolehkan Malaysia menyesuaikan model pengasingan kuasa dalam pentadbirannya di mana, walaupun terdapat penggabungan kuasa antara badan pentadbiran dan perundangan, badan kehakiman kekal bebas.

3. Federalisme: Sistem Persekutuan Berlandaskan Sejarah

Penjajahan British juga mewariskan sistem persekutuan kepada Malaysia, yang bermula dengan gabungan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu (Perak, Selangor, Negeri Sembilan, dan Pahang) pada 1896. Walaupun British menghadapi tentangan dalam usaha mereka untuk memperluaskan sistem persekutuan ke negeri-negeri lain, akhirnya Persekutuan Tanah Melayu ditubuhkan pada 1948. Dengan merdeka pada 1957 dan penubuhan Malaysia pada 1963, Malaysia mengamalkan sistem kerajaan persekutuan yang membahagikan kuasa antara kerajaan pusat dan negeri. Keadaan ini menjadi asas penting dalam pentadbiran moden Malaysia, memberikan hak autonomi kepada kerajaan negeri sambil meletakkan Putrajaya sebagai pusat pentadbiran utama negara.

4. Raja Berperlembagaan: Mengehadkan Kuasa Raja

Sebelum kedatangan British, raja di Tanah Melayu mempunyai kuasa mutlak. Namun, penjajahan British mengurangkan peranan raja dalam pentadbiran dan memperkenalkan sistem Residen, di mana kuasa eksekutif kini beralih kepada penjajah. Sistem Raja Berperlembagaan Malaysia hari ini adalah hasil daripada sistem pentadbiran British ini, di mana kuasa raja dihadkan oleh perlembagaan. Yang di-Pertuan Agong, walaupun menjadi ketua negara, mesti bertindak mengikut undang-undang yang termaktub dalam Perlembagaan Persekutuan dan atas nasihat Perdana Menteri. Kuasa eksekutif dan legislatif kini dipegang oleh badan eksekutif yang diketuai oleh Perdana Menteri dan kabinet, menjadikan peranan raja lebih bersifat simbolik dan berkait dengan agama dan adat Melayu.

Kesimpulan Implikasi Penjajahan Barat di Malaysia

Implikasi penjajahan Barat di Malaysia memberi kesan besar dalam membentuk sistem pentadbiran negara. Peninggalan sistem demokrasi berparlimen, doktrin pengasingan kuasa, federalisme, dan Raja Berperlembagaan membuktikan pengaruh British dalam membentuk Malaysia sebagai sebuah negara moden dan berdaulat. Meskipun terdapat pengubahsuaian bagi menyesuaikan sistem ini dengan budaya dan keperluan tempatan, warisan penjajah Barat terus kekal dalam struktur pentadbiran Malaysia, menjadi asas kepada kestabilan dan pembangunan negara.


SUMBER RUJUKAN

Abdul Rahman Haji Ismail. (2007). Malaysia: Sejarah Kenegaraan dan Politik. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka.

Ahmad Jaffri Ahmad Zaini & Mohd Samsudin. (2019). Perkembangan Sistem Pentadbiran Persekutuan di Negeri-Negeri Melayu Bersekutu, Journal of Social Sciences and Humanities, 16(9): 133-155. Dilayari dari https://ejournal.ukm.my/ebangi/article/viewFile/36295/10024 pada 12 Disember 2023.

Auni Abdullah. (2005). Tradisi Pemerintahan Islam & Kolonialisme Dalam Sejarah Alam Melayu. Kuala Lumpur : Darul Fikir.

Bharuddin & Farizah. (2014). Pengasingan Kuasa Menurut Perspektif Barat Dan Islam : Amalannya di Malaysia, Jurnal Syariah, 22(1) : 21-56. Dilayari dari https://ejournal.um.edu.my/index.php/JS/article/view/8112/5614 pada 11 Disember 2023.

Chamil Wariya. (2004). Kesinambungan dan perubahan : Malaysia di Bawah Pentadbiran Abdullah Ahmad Badawi. Kuala Lumpur : Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.

Chamil Wariya. (2010). Malaysia: Asas Pembinaan Negara Bangsa, Institusi Pemerintahan, Lambang Kebangsaan. Kuala Lumpur : Media Global Matrix.

Mohammad Tawfik Yaakub et.al. 2014. Keutuhan Sistem Monarki Berperlembagaan Manifestasi Kecemerlangan Tamadun Melayu dalam Era Moden. Dilayari dari https://www.academia.edu/en/11300436/Keutuhan_Sistem_Kesultanan_Manifestasi_Kecemerlangan_Melayu_Era_Moden pada 12 Disember 2023.

Nawi Abdullah & Zuriana Zahrin. (2005). Pembahagian Kuasa Fiskal Antara Kerajaan Persekutuan dengan Negeri, 1990-2001, Jurnal Sejarah, 13(13): 175-221. Dilayari dari https://ejournal.um.edu.my/index.php/SEJARAH/article/view/9166/6480 pada 11 Disember 2023.

Portal Rasmi Parlimen Malaysia.  Dilayari dari www.parlimen.gov.my pada 11 Disember 2023.

Zulhilmi Paidi. (2011). Malaysia Pembinaan Negara Bangsa. Kuala Lumpur : Prentice Hall.