Hidup Berjiran: Kepentingan dan Usaha Merealisasikannya dalam Kalangan Masyarakat Berbilang Kaum di Malaysia

Pengenalan

Hidup berjiran dalam masyarakat berbilang kaum seperti Malaysia merupakan asas penting untuk membina masyarakat yang harmoni dan sejahtera. Kewujudan hubungan baik antara jiran bukan sahaja mengukuhkan ikatan sosial, malah menjadi benteng terhadap ancaman perpecahan kaum. Menurut Kajian Sosioekonomi Jabatan Perpaduan Negara (2023), 78 peratus responden bersetuju bahawa interaksi positif antara jiran menyumbang kepada kestabilan komuniti. Sebagai contoh, amalan kunjung-mengunjung semasa perayaan mampu merapatkan jurang budaya. Oleh itu, kepentingan hidup berjiran perlu difahami secara holistik oleh setiap lapisan masyarakat. Pelbagai usaha juga perlu dilaksanakan bagi merealisasikan semangat hidup berjiran dalam kalangan masyarakat berbilang kaum di Malaysia.

5 Kepentingan Hidup Berjiran

Kepentingan Hidup Berjiran dalam Kalangan Masyarakat Berbilang Kaum di Malaysia

1. Mengukuhkan Institusi Masyarakat

Hidup berjiran mengukuhkan institusi masyarakat melalui kerjasama dalam menyelesaikan isu komuniti. Sebagai contoh, Program Rukun Tetangga di kawasan perumahan berjaya mengurangkan kadar jenayah sebanyak 40 peratus di Selangor pada tahun 2022. Selain itu, aktiviti gotong-royong membersihkan kawasan kejiranan juga meningkatkan semangat kerjasama antara jiran tetangga. Institusi yang kukuh ini menjadi tulang belakang kepada pembangunan sosial yang mampan. Jelaslah bahawa, hubungan erat antara jiran menjadi pemangkin kepada kestabilan komuniti.

2. Memupuk Perpaduan Kaum

Interaksi antara jiran berbilang kaum semasa sambutan perayaan seperti Hari Raya dan Deepavali merapatkan hubungan etnik. Di Johor Bahru, majlis rumah terbuka anjuran Jawatankuasa Penduduk Taman Pelangi yang melibatkan penyertaan 80 peratus penduduk pelbagai kaum telah berjaya mengukuhkan hubungan antara etnik. Sikap saling menghormati ini mengurangkan prasangka dan stereotaip negatif. Perpaduan yang terjalin menjadi asas utama keamanan negara. Dengan ini, hidup berjiran berjaya menyatupadukan masyarakat majmuk.

3. Menyemai Nilai Murni

Amalan hidup berjiran menyemai nilai-nilai murni seperti saling membantu dan bertanggungjawab. Di Kuala Lumpur, inisiatif “Jiran Prihatin” membolehkan warga emas mendapatkan bantuan segera daripada jiran terdekat. Kesannya, generasi muda dapat belajar erti hormat-menghormati melalui contoh yang ditunjukkan oleh orang dewasa. Nilai ini akan membentuk individu yang berakhlak mulia dan prihatin terhadap persekitaran sosial. Secara tidak langsung, masyarakat menjadi lebih penyayang dan bertoleransi.

4. Membendung Masalah Sosial

Komuniti yang rapat antara satu sama yang lain dapat mengesan gejala sosial seperti penyalahgunaan dadah atau vandalisme di peringkat awal. Laporan Polis Diraja Malaysia (PDRM) menunjukkan bahawa kawasan dengan hubungan kejiranan yang kuat mempunyai sebanyak 30 peratus kes jenayah lebih rendah berbanding dengan kawasan yang tidak mempunyai semangat kejiranan yang tinggi. Sebagai contoh, di Ipoh, laporan oleh jiran tentang aktiviti mencurigakan berjaya mencegah sebanyak 15 kes rompakan pada tahun 2023. Kewaspadaan kolektif ini menjadi penghalang utama kepada aktiviti tidak bermoral ini daripada terus berleluasa. Jelaslah bahawa, hidup berjiran ini berkesan dalam melindungi komuniti daripada ancaman sosial.

5. Meningkatkan Keselamatan Tempat Tinggal

Hubungan baik antara jiran meningkatkan tahap keselamatan melalui sistem saling memantau. Di Taman Desa, sistem “WhatsApp Jiran” membolehkan penduduk melaporkan aktiviti mencurigakan secara langsung kepada jiran melalui aplikasi "Whatsapp". Kewujudan Jawatankuasa Keselamatan Kampung (JKKK) di kawasan luar bandar juga mambantu dalam mengurangkan kes rompakan sebanyak 25 peratus. Keselamatan yang terjamin ini menarik minat pelabur asing untuk membeli harta tanah di kawasan tersebut. Oleh itu, secara tidak langsung kehidupan berjiran ini menjadi pelindung utama kepada kesejahteraan masyarakat.

5 Usaha Merealisasikan Hidup Berjiran

1. Memupuk Budaya Tegur Sapa

Budaya tegur sapa perlu dijadikan amalan harian untuk memecahkan tembok formaliti antara jiran. Program “Sarapan Bersama Jiran” yang dianjurkan oleh Dewan Bandar Raya Kuala Lumpur di Projek Perumahan Rakyat (PPR) Sri Pantai berjaya melibatkan sebanyak 500 peserta pada tahun 2023. Interaksi ringkas seperti bertanya khabar atau berkongsi makanan mampu merapatkan hubungan. Inisiatif ini telah terbukti berkesan mewujudkan komuniti yang mesra. Oleh itu, langkah mudah ini perlu diperluaskan lagi ke seluruh negara demi merealisasikan hidup berjiran.

2. Mengadakan Aktiviti Kemasyarakatan

Aktiviti seperti kelas memasak, senaman beramai-ramai, atau pertandingan sukan boleh merapatkan hubungan antara jiran. Di Pulau Pinang, Program “Zumba Bersama Jiran” di Taman Sri Nibong berjaya menarik sebanyak 300 peserta pada setiap minggu. Aktiviti ini bukan sahaja meningkatkan kesihatan, malah membuka ruang untuk jiran saling berkenalan. Oleh itu, kerjasama dengan pihak berkuasa tempatan amat diperlukan untuk menganjurkan lebih banyak program seumpamanya. Impaknya, semangat kejiranan dapat dipupuk secara berterusan.

Baca Juga

3. Menubuhkan Jawatankuasa Penduduk

Penubuhan Jawatankuasa Penduduk (JP) di setiap kawasan perumahan boleh menyelaraskan aktiviti komuniti. Di Johor Bahru, JP Taman Pelangi berjaya menganjurkan sambutan Hari Raya, Deepavali, dan Tahun Baharu Cina secara bergilir-gilir sejak tahun 2015. Bukan itu sahaja, JP juga turut bertindak sebagai saluran aduan rasmi untuk masalah tempatan. Dalam hal ini, kerajaan turut memperuntukkan dana sebanyak RM10 juta setahun untuk menggerakkan inisiatif ini. Jelaslah bahawa, struktur organisasi yang teratur akan memudahkan pelaksanaan hidup berjiran.

4. Menganjurkan Sambutan Perayaan Bersama

Sambutan perayaan seperti Hari Kemerdekaan atau Pesta Kaamatan secara bersama mengukuhkan integrasi kaum. Di Sabah, majlis “Pesta Muhibah” yang melibatkan kaum Kadazan, Bajau, dan Cina berjaya menarik 2000 orang dari pelbagai kaum pada tahun 2023. Acara ini menjadi platform untuk berkongsi makanan tradisional dan persembahan kebudayaan. Oleh itu, peruntukan kerajaan melalui Kementerian Perpaduan Negara perlu ditingkatkan untuk menyokong program sebegini. Langkah ini secara tidak langsung akan mempromosikan kepelbagaian sebagai kekuatan negara.

5. Menggunakan Platform Digital

Penggunaan media sosial dan aplikasi seperti WhatsApp dan Telegram boleh memudahkan komunikasi antara jiran. Di Shah Alam, grup “Komuniti Taman Sri Muda” di Facebook berjaya mengumpulkan lebih 1000 ahli untuk berkongsi maklumat penting mengenai taman perumahan. Selain itu, platform ini juga boleh digunakan untuk mengadakan pertandingan foto atau video bertemakan kejiranan. Sebagai contoh, kempen “Jiran Digital” yang diadakan oleh Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (SKMM) di media sosial pada tahun 2022 telah berjaya meningkatkan kesedaran lebih 60 peratus pengguna internet mengenai kepentingan semangat kejiranan. Hal ini membuktikan bahawa teknologi boleh menjadi alat efektif untuk menyemarakkan semangat kejiranan moden.

Penutup Karangan Kepentingan dan Usaha Merealisasikannya dalam Kalangan Masyarakat Berbilang Kaum di Malaysia

Kesimpulannya, hidup berjiran dalam masyarakat majmuk merupakan tonggak utama kestabilan sosial dan politik negara. Kerjasama antara agensi kerajaan, badan bukan kerajaan (NGO), dan rakyat diperlukan untuk memperkukuh institusi kejiranan. Malaysia perlu mencontohi model komuniti di Singapura dan Finland yang berjaya mengintegrasikan kepelbagaian budaya melalui aktiviti kemasyarakatan. Dengan komitmen semua pihak, impian untuk mewujudkan masyarakat penyayang dan bersatu padu akan menjadi realiti.